آیین‌نامه آموزش‌های الکترونیکی و ترکیبی دانشگاه بیرجند

(ویرایش دوم مورخ 1400/08/18)

• آیین‌نامه آموزش‌های الکترونیکی و ترکیبی دانشگاه بیرجند (ویرایش دوم)
  • متن آیین نامه
    • ماده 1 : مقدمه

      در راستای تحقق اهداف دانشگاه در سند راهبردی 1404 و مبتنی بر ارزش محوری "کیفیت و بهره‌ وری فعالیت‌های آموزشی، پژوهشی، فرهنگی و اجرایی دانشگاه" و عملیاتی سازی "تدوین آیین‌نامه سیاست‌های تشویقی برای گسترش آموزش ترکیبی (WT1-A3)" و همچنین در راستای اجرای نظام‌ نامه آموزش الکترونیکی (مورخ 1399/11/05) این آیین‌نامه تدوین‌ شده است.

      ثبت نظر
    • ماده 2 : هدف

      هدف از تدوین این آیین‌نامه فراهم‌ سازی بستری برای افزایش ارتباطات بین‌المللی دانشگاه بیرجند با اساتید و صاحب‌ نظران خارجی است که در برنامه عملیاتی سند راهبردی تحت عنوان "تدوین و اجرای آیین نامه همکاری‌های آموزشی و پژوهشی با اساتید مطرح بین‌المللی (WO2-R11)" از آن یاد شده است. از دیگر اهداف این آیین نامه زمینه سازی استفاده از فناوری‌های نوین آموزشی در ترکیب با روش‌های آموزشی حضوری در دوره‌های تحصیلی مختلف با تأکید بر افزایش اثربخشی آموزشها در دانشگاه بیرجند است.

      ثبت نظر
    • ماده 3 : تعاریف

      1) نیمسال آموزشی: شامل 16 هفته آموزشی است.
      2) آموزش متداول (حضوری): روش آموزش جاری دانشگاه است که استاد و دانشجو به صورت حضوری در محیط آموزشی حضور دارند.
      3) آموزش الکترونیکی: شیوه‌ ای برای طراحی، تدوین، ارائه و ارزشیابی آموزش است که از قابلیت‌ها و امکانات الکترونیکی برای کمک به یادگیری بهره می‌گیرد.
      4) آموزش ترکیبی: نوعی از آموزش است که در آن زمینه یادگیری دانشجویان علاوه بر کلاس‌های حضوری و چهره به چهره از طریق فناوری های الکترونیکی فراهم می‌شود.

      5) دوره تمام الکترونیکی: به دوره ای گفته می‌شود که تمام دروس یک دوره، پس از اخذ مجوز از شورای گسترش وزارت عتف به روش الکترونیکی برگزار می‌گردد.
      6) انواع قالب ارائه درس به روش الکترونیکی و ترکیبی: دروس می‌تواند شامل یکی از قالب های زیر باشد:
      6-1) درس کاملاً الکترونیکی: درسی است که بیش از 75 درصد (12 جلسه) آن به‌ صورت الکترونیکی برگزار می‌گردد.
      6-2) درس ترکیبی: دروسی است که از 6.25 درصد (1 جلسه) تا 75 درصد (12 جلسه) از آن به روش الکترونیکی ارائه می‌شود و سایر جلسات به‌ صورت حضوری برگزار می‌گردد.
      6-3) الکترونیکی مکمل: 16 جلسه درس به‌ صورت معمول برگزار می‌گردد اما از سامانه و بستر الکترونیکی دانشگاه جهت ارائه محتوا، جلسات بحث، ارسال و دریافت تکلیف، وبینار و سایر فعالیت های کیفیت بخش آموزش، استفاده می شود.
      7) سامانه مدیریت یادگیری: زیرساختی نرم‌افزاری تحت شبکه است که محتوا و تعاملات آموزشی از طریق آن فراهم می‌شود.
      8) محتوای الکترونیکی: نوعی از محتوای آموزشی است که در قالب متن، صدا، تصویر، پویانمایی و یا چندرسانه‌ای تهیه و از طریق سامانه مدیریت یادگیری قابل اشتراک است. انواع متداول‌ محتواهای الکترونیکی به‌ قرار زیر است:
      8-1) محتوای متنی
      8-2) محتوای صوتی
      8-3) محتوای اسلایدی
      8-4) محتوای اسلایدی صوتی
      8-5) محتوای درسی ویدیویی
      8-6) محتوای درسی چندرسانه‌ای تعاملی (محتوایی است که عناصر مختلف متن، صدا، تصویر، پویانمایی و تعامل در آن گنجانده شده است).
      9) کلاس برخط: به کلاسی اطلاق می‌شود که به‌ صورت همزمان با حضور دانشجویان در بستر شبکه در زمان معین شروع و خاتمه می یابد.
      10) خدمات آموزش الکترونیکی: به مجموعه خدماتی اطلاق می‌شود که مدرس و دانشجو در راستای یادگیری ترکیبی از آن استفاده می‌کنند که اهم آن به‌ قرار زیر است:
      10-1) برقراری ارتباطات برخط مدرسین دانشگاه با مدرسین سایر دانشگاه‌های کشور و دنیا؛
      10-2) به اشتراک‌گذاری منابع، فایل‌های درسی، كتاب الكترونیكی (محتوای الکترونیکی) بین مدرس و دانشجو؛
      10-3) تبادل تمرینات، تکالیف و گزارش های درسی و پایان‌نامه از طریق سیستم آموزش الکترونیکی؛
      10-4) برگزاری آزمون‌ها به صورت الكترونیكی؛
      10-5) استفاده از تالارهای گفتگو و بحث و تبادل‌ نظر بین مدرس و دانشجو؛
      10-6) گفتگوی برخط بین مدرس و دانشجویان

      ثبت نظر
    • ماده 4 : مقررات آموزشی برگزاری آموزش های الکترونیکی و ترکیبی

      1) بسته به سطح دانشگاه در زمان اجرای دوره، درصورتی‌ که دانشگاه جزء دانشگاه‌های دسته اول یا دوم یا سایر دسته‌ بندی‌ها قرار گیرد، به ترتیب تا 50، 30 و 20 درصد از کل دروس در همه رشته های دارای مجوز را می‌تواند به روش ترکیبی اجرا کند.
      2) اجرای دوره آموزش تمام الکترونیکی برای مقطع کاردانی و دکتری مجاز نیست.
      3) اجرای دوره آموزش تمام الکترونیکی بسته به سطح دانشگاه درصورتی‌ که جزء دانشگاههای دسته اول باشد در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد پس از اخذ مجوز از دفتر گسترش وزارت عتف مجاز است. درصورتی‌ که جزء دانشگاههای دسته دوم باشد فقط در مقطع کارشناسی ارشد مجاز خواهد بود.
      4) آموزش ترکیبی در تمام مقاطع، در تمام نیمسال‌های تحصیلی و تابستان قابل‌ اجرا است.
      5) صرفاً دروس نظری یا آن بخش از دروسی که ماهیت عملی، کارگاهی یا آموزشی در عرصه کارآموزی و کارورزی را ندارند، شامل شود. آموزش بخش نظری دروس عملی به‌ صورت الکترونیکی، تنها در صورت برگزاری دوره عملی درس به‌ صورت حضوری، مجاز است.
      6) بخش عملی برخی از دروس کامپیوتری و فناوری اطلاعات که قابلیت ارائه به روش الکترونیکی دارند را می‌توان به روش ترکیبی ارائه کرد.
      7) برگزاری اولین و آخرین جلسه تمامی کلاس‌ها در سطح دانشگاه به ‌روش الکترونیکی ممنوع است.
      8) حداکثر 75 درصد از کل ساعات آموزشی هر درس نظری پایه یا تخصصی دارای شرایط لازم در دوره‌ها می‌تواند صرفاً با مصوبه شورای آموزشی دانشکده ذیربط به‌ صورت الکترونیکی ارائه شود. چنانچه مدرس مسئول درس، متقاضی ارائه حجم بیشتری از درس به‌ صورت الکترونیکی باشد، بایستی موضوع برای اجرا در هر نیمسال تحصیلی پس از تأیید در شورای آموزشی دانشکده به تصویب شورای آموزشی دانشگاه برسد.
      9) ارائه درس "الکترونیکی مکمل" نیاز به تأیید هیچ شورایی ندارد و فقط براساس درخواست مدرس بستر آموزش الکترونیکی توسط مدیر سامانه آموزش الکترونیکی در اختیار او قرار می‌گیرد.
      10) برای اطمینان از انطباق هویت پاسخ‌ دهنده به سؤالات با هویت دانشجو لازم است آزمون‌ پایان نیمسال تحصیلی دروس ترکیبی به‌صورت حضوری انجام گیرد.
      11) ارزیابی نهایی پیشرفت تحصیلی دانشجو در درس ترکیبی براساس میزان مشارکت در کلاس‌های حضوری، فعالیت در سامانه آموزش الکترونیکی، انجام تکالیف و پروژه‌های درسی و نتایج امتحانات طول درس و پایانی درس خواهد بود و مدرس هر درس مرجع اصلی ارزیابی دانشجو خواهد بود.
      12) سایر مقررات مربوط به آیین‌نامه و دستورالعمل‌های دوره‌های تحصیلی در آموزش دروس الکترونیکی و ترکیبی جاری خواهد بود.
       

      ثبت نظر
    • ماده 5 : استانداردهای آموزشی ارائه دروس الکترونیکی و ترکیبی

      در راستای نظارت بر سطح کیفی آموزش‌های الکترونیکی و ترکیبی دانشگاه، رعایت استانداردهای ذیل ضروری است:
      1) برگزاری کلاس الکترونیکی برخط هم‌ زمان، برابر برنامه زمانی از پیش تعیین‌ شده مدیریت آموزشی، برای مدرس در طول نیمسال الزامی است.
      2) مدرسین ارائه‌ دهنده دروس ضروری است ترکیبی با شرکت در کارگاههای مرتبط با آموزش الکترونیکی و ترکیبی، شایستگی‌های حرفه ای مناسب اجرای این نوع آموزش‌‌ها را کسب نمایند.
      3) از بسترهای فراهم در سامانه مدیریت یادگیری الکترونیکی مانند آزمون الکترونیکی، تالارهای گفتگو (فروم)، امکان تعامل ناهمزمان دانشجویان با مدرس و سایر همکلاسی‌ها به نحو مقتضی استفاده شود.
      4) تهیه یا تولید حداقل 30 دقیقه محتوای الکترونیکی چندرسانه ای به ازای هر ساعت آموزش الکترونیکی مبتنی بر سرفصل های درس. مدرس می تواند از محتوای الکترونیکی سایر دانشگاههای سطح یک و دو مشروط به رعایت حق تألیف استفاده نماید.
      5) بارگذاری سایر منابع و محتواهای آموزشی و فعالیت‌های یادگیری جهت ارتقاء کیفیت آموزشهای ترکیبی. (در مواردی که منابع آموزشی توسط مدرس تولید نشده است ضروری است مدرس ملاحظات مربوط به‌ حق تألیف محتوا را رعایت نماید).
      6) استفاده از ظرفیت کلاس‌های برخط برای توسعه ارتباطات بین‌الملل و همکاری با اساتید سایر دانشگاه‌های دنیا
      7) پیگیری وضعیت حضور و فعالیت دانشجویان در هفته‌های آموزش الکترونیکی از طریق گزارش فعالیت دانشجو در سامانه مدیریت یادگیری
      8) تصویب شناسنامه یا طرح درس در شورای گروه قبل از برگزاری درس (شامل: مقررات مربوط به درس و دانشجو، مسئول (طراح و مدرسین)، هدف‌ها، سرفصل، ساعات و عناوین درس، راهنمای مطالعه، تکالیف، روش ارزیابی پیشرفت تحصیلی و آزمون‌ها).
      9) ارائه اطلاع‌ رسانی‌های لازم در سامانه مدیریت یادگیری الکترونیکی (مانند: زمان جلسات برخط، کلاس‌های حضوری، آزمون‌های برخط و حضوری و زمان‌ بندی‌های ارسال تکلیف)
      10) ارائه حداقل یک تکلیف زمان‌دار در هر درس ترکیبی که دانشجویان در طول نیمسال تحصیلی آن را انجام داده و به مدرس مربوطه تحویل دهند.
      11) به‌ منظور سنجش و ارزشیابی پیشرفت تحصیلی دانشجو، مدرس موظف است نسبت به اجرای ارزشیابی‌های مستمر در طول نیمسال و برگزاری آزمون پایان دوره اقدام نماید.
      12) رهگیری فعالیت دانشجویان در دروس ترکیبی در سامانه مدیریت یادگیری الکترونیکی.
      13) ارزیابی درس در پایان هر نیمسال تحصیلی توسط گروه و دانشکده (برخی از مهم‌ ترین شاخص‌های ارزیابی عبارت‌اند از: قابلیت دستیابی، محتوا، چگونگی آزمون). معیار ادامه دروس به روش ترکیبی نتایج حاصل از ارزشیابی مذکور خواهد بود.
      14) بروزرسانی دروس ترکیبی طی دوره 3 ساله توسط مجری درس (مدرس) و تأیید آن توسط گروه آموزشی.
       

      ثبت نظر
    • ماده 6 : امتیازات استفاده از این آموزش‌ها برای اعضای هیئت‌علمی

      1) میزان واحد معادل دروس الکترونیکی و ترکیبی جهت اعمال در آموزانه و یا موظف مدرس، همانند دروس متداول (حضوری) خواهد بود.
      2) حق مؤلف/مؤلفان محتوا از محل فروش محتوای الکترونیکی آموزشی در چهارچوب ضوابط مالی دانشگاه محفوظ است.
      3) به تولید محتوای الکترونیکی چندرسانه‌ای تعاملی و ارائه آن در قالب درس ترکیبی با تأیید هیئت ممیزه امتیاز معادل "تدوین کتاب به شیوه گردآوری" اختصاص خواهد گرفت.
      4) به ارائه دروس الکترونیکی، ترکیبی و مکمل و تولید محتوای الکترونیکی در اعتبار ویژه آموزشی پس از طی مراحل قانونی امتیاز تعلق خواهد گرفت.
       

      ثبت نظر
    • ماده 7 : شرح وظایف دانشکده ها

      1) فرهنگ‌سازی آموزش‌های ترکیبی برای اعضای هیئت‌علمی و دانشجویان
      2) تشکیل کارگروهی حداقل سه نفری و حداکثر هفت نفری تحت عنوان "کارگروه تخصصی آموزش الکترونیکی دانشکده" پیشنهاد می‌شود، ترکیب شورا شامل معاون آموزشی دانشکده/پردیس، یک مدیرگروه و حداقل یک همکار هیئت علمی صاحب تجربه و علاقه‌مند در حوزه آموزش الکترونیکی باشد.
      3) حمایت مدیران گروه‌های آموزشی از فعالیت‌های اعضاء هیئت‌علمی در راستای توسعه آموزشهای الکترونیکی و ترکیبی و در لحاظ نمودن فعالیت اعضاء در ارزشیابی آن ها.
       

      ثبت نظر
    • تاریخ تصویب و تعداد ماده آیین نامه :

      این آیین‌نامه در 7 ماده و در تاریخ 1400/08/18 در شورای برنامه ریزی و توسعه آموزشی دانشگاه بیرجند بازنگری و تصویب شده است و هرگونه بازنگری و تفسیر برعهده شورای تصویب کننده خواهد بود. این آیین نامه از زمان تصویب قابل اجرا است.

      ثبت نظر